Son Güncelleme:
Üniversitelerin kalitesini çok iyi yansıtan bir ölçüt öğretim üyelerine verdiği maaş olmaktadır. Ülkemizde bu yaklaşım vakıf üniversiteleri için aynen geçerlidir; hatta devlet üniversiteleri için de dolaylı olarak söylenebilir. Aşağıdaki öneriler daha çok vakıf üniversitelerine yönelik düşünceler olarak değerlendirilmelidir.
Giriş maaş seviyesi kadar performansa göre yıllık maaş artışları da öğretim üyesi cezbetmenin ana unsurlarından biri olmaktadır. Yıllık maaş artışlarında enflasyon oranı dışında, akademisyenlerin performansına göre bir iyileştirme yapılması ülkemizde yaygın değildir; olanlar atama ve yükseltme kriterlerine benzeyen ve araştırma ağırlıklı (araştırma çıktısını dikkate alan) değerlendirme yöntemleridir. Misyonları açıkca “araştırma öncelikli olmak” yönündeki üniversiteler için bu yaklaşım anlaşılırdır. Ancak böyle bir imkan ve kararlılık içermeyen çok sayıda üniversite kolaycılık veya tanıtım/reklam gibi nedenlerle araştırma çıktısını performans için kullanmaktadır.
Burada hem eğitim, hem araştırma /topluma hizmet bileşenlerini içeren bir sistem kullanılması önerilecektir. Eğitim-öğretim performansını ölçmek zordur ancak gereklidir. Bunun dışında akademik yaşamın gereksinimlerine cevap verebilmek de teşvik edilmelidir. Performans tablosunda yer verilen hususlar bir anlamda üniversitenin değerleri olmalıdır. Olası bir tablo şöyle düzenlenebilir (yüzde olarak; maddeler önemli, yüzdeler bağlama göre değişken):
- eğitim-öğretim faaliyetlerinin değerlendirilmesi- 30
- araştırma faaliyetlerinin değerlendirilmesi- 30
- topluma hizmet faaliyetlerinin değerlendirilmesi- 8
- öğrenci memnuniyeti- 7
- akademik takvime uyum- 7
- akademik personelde aranan beceriler- 5
- üniversiteye hizmet- 6
- yönetici değerlendirmesi (bölüm bşk, dekan, provost)-7
Değerlendirme bölüm başkanı- dekan -provost tarafından yapılabilir. Rektörün doğrudan rol alması önerilmez. O, doğabilecek ihtilafların hakemliğini üstlenebilir.
Araştırma (md 2) hariç her öğretim üyesi aynı kriterler çerçevesinde değerlendirilmelidir.
Araştırma faaliyetleri fakültelerin (bu grupların kendi içinde yeterince homojen olduğu varsayımıyla) kendileri için geliştirdikleri ve Senato’nun onayladığı kriterler üzerinden yapılmalı ve ortalama puan ile normalize edilmelidir; atama ve yükseltme kriterlerinden farklı ve daha ayrıntılı olabilir.
Olağandışı durumlarda bu kriterlerden tamamen bağımsız, olumlu veya olumsuz, Mütevelli Heyet başkanı ve rektörün ortak gerekçeli kararı olmak ve bu kararın toplantı tutanaklarında yer alması koşulu ile değerlendirme yapılabilmelidir.
Beş yıllık uygulamanın değerlendirilmesini takiben bu puanlamanın tekrar gündeme alınması ve tartışılması yerinde olacaktır. Uygulamanın üniversitenin misyonuna hizmeti, performansı yüksek olanların hak ettikleri farklılığı yakalayabilmelerine katkısı ve kurum vicdanında adil algılanması özellikle masaya yatırılmalıdır. Kapsamda adil (kurumca önemli olarak değerlendirilen tüm hususların performans ölçümü kapsamına alınması), prosedürde adil ve uygulamada adil olmaya özen gösterilmelidir.
Yukarıda verilen tablonun ayrıntıları kurum tercihlerine göre şekillendirilebilir:
| 1. eğitim-öğretim faaliyetlerinin değerlendirilmesi (geçerli maddeleri kullanın) | 30 |
| İzlence (Syllabus) ilan edilmiş ve dağıtılmış mıdır? tüm bilgileri içermekte midir? | |
| Derse devam, zamana dikkat (punctuality)? Öğrencilere ayrılmış danışma saati (Office hour)? | |
| Ders değerlendirme süreci işletilmiş mi? Öğrenci anketi (Ek1.10 anket formu) ve ders değerlendirme süreci (Ek 1.4 ders kazanımlarının değerlendirildiği form) uygulanmış mı? | |
| Ortak derslerde işbirliği var mı? Ortak sınav, ortak ölçme-notlandırma | |
| Ders dosyası tamam olarak teslim edilmiş mi? (Syllabus/ izlence, Ders profili kapsanma başarısı? Aktif ders verme yöntemleri; Değerlendirme/ notlandırma yöntemi, sınavlar ve öğrencilere geri bildirim kanıtları; Öğrenme kazanımları izlenmesi/ değerlendirilmesi/ kontrolü; Öğrenci iş yükü ölçümü; Teknoloji kullanım verileri) | |
| Akran değerlendirmesi (peer observation) uygulanıyor mu? | |
| Öğretme ve Öğrenme Merkezi imkanları ve diğer gelişme fırsatları kullanılmış mı? kanıtları sunulmuş mu? yıllar içinde gelişme gözleniyor mu? | |
| Öğretim üyesinin kendini değerlendirmesi (self evaluation) – ders portfolyoları, ödül (best teaching award), proje (teaching innovation fund), … mevcut mu, kullanılmış mı? Fark gözleniyor mu? | |
| En az bir tasarım stüdyosuna tam zamanlı olarak giriyor mu? | |
| Yarıyıl sonunda not değişikliği sunmak durumunda kalıyor mu? Nadiren, sıklıkla? | |
| 2. araştırma faaliyetlerinin değerlendirilmesi | 30 |
| Fakülteler kendi araştırma kriterini belirler, buna göre puan alan öğretim üyelerinin performansı ortalama puan ile normalize edilir. Yıllık kriterler veya 3 yıllık kayan/sari ortalamalar kullanılabilir. |
|
| 3. topluma hizmet faaliyetlerinin değerlendirilmesi | 8 |
| İlgili meslek kuruluşlarında, iş yerlerinde vb uzmanlık yansıtan konuşmalar yapmak | |
| Bilgi ve teknoloji transferi gerçekleştirmek | |
| Sertifika, kurs gibi gelir getirici etkinliklere katılma | |
| Sözleşmeli araştırmalar yürütmek | |
| Diğer topluma hizmet etkinliklerini yürütmek | |
| 4. öğrenci memnuniyeti | 7 |
| Bahar ve Güz yarıyıl sonu anketleri (Ek1.10) sonuçlarının irdelenmesi, akademik danışman anketleri | |
| 5. akademik takvime uyum | 7 |
| Ara notların öğrencilere açıklanması, sınavların düzeltme ve açıklamalar yapılmış olarak (geri bildirim içeren şekilde) geri verilmesi | |
| Final notlarının termin/ koşullarına uyum | |
| Yıllık Öğretim Üyesi Raporunun (Annual Faculty Report) zamanında hazırlanması, sunulması | |
| Bölüm özdeğerlendirme raporunun sunulması | |
| 6. akademik personelde aranan beceriler | 5 |
| Disiplinlerarası ortamda çalışabilme yeteneği-kararlılığı | |
| IT ve Internet alanlarında üst seviyede beceri | |
| Öğrenci merkezli eğitim ilkesini içselleştirmek | |
| Geniş yelpazedeki pedagojik yöntemleri tanımak ve kullanmak | |
| Rehberlik ve akademik danışmanlık (danışman anketi) | |
| Öğrenci grup çalışmalarını kolaylaştırma becerisi | |
| Takım çalışmasına yatkınlık, iletişim becerisi (komisyonlar, kurullar) | |
| Proje liderliği becerisi | |
| Mesleki olarak kendini geliştirme zorunluluğunu hissetmek | |
| 7. Üniversiteye hizmet | 6 |
| Komisyonlarda/ kurullarda görev-başarı | |
| Öğretme ve Öğrenme Merkezi çerçevesinde hizmet içi eğitim vermek, seminer-çalıştay düzenlemek | |
| Öğrenci toplulukları danışmanlığı | |
| Diğer üniversiteye hizmet etkinlikleri | |
| 8. yönetici değerlendirmesi (bölüm bşk, dekan, provost) | 7 |
| sahiplenme, devam, görev anlayışı, gelecek vaadi, …..?? | |
| TOPLAM | 100 |
